Locatie kankerbehandeling: bekend maakt bemind

Dit blijkt uit de Doneer Je Ervaring-peiling van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) onder 6238 mensen die kanker hebben of hebben gehad.

Patiënt tevreden over zorglocaties

De meerderheid van de respondenten met een medicijnbehandeling via infuus (92%) of katheter (90%) kreeg dit in het ziekenhuis van behandeling. Gemiddeld genomen zijn respondenten over alle zorglocaties waar zij behandeling met medicijnen kregen heel tevreden. Respondenten die thuis via een infuus, injectie of katheter medicijnen voor kanker kregen, zijn daarover het meest tevreden en geven een 9 als gemiddeld rapportcijfer. Respondenten die in een ander ziekenhuis dan het ziekenhuis van hun behandeling hun medicijnen kregen, zijn daarover het minst tevreden. Zij geven gemiddeld wel een 7,9. Injecties werden bijna net zo vaak in het ziekenhuis van behandeling (47%) als thuis (41%) gegeven. Slechts 12% kon zelf kiezen of de behandeling met medicijnen binnen of buiten het ziekenhuis plaatsvond.

Deskundigheid zorgverleners belangrijkste argument locatiekeuze

Als mensen met kanker in de toekomst zelf zouden kunnen kiezen, dan wil driekwart zijn medicijnen krijgen in het ziekenhuis van behandeling en een derde (ook) thuis.
Een minderheid kiest (ook) voor een ander ziekenhuis (12%) of een gezondheidscentrum (zoals huisartsenpraktijk, buurtpoli, wijkgebouw) (14%). “Als je thuis behandeld wordt, hoef je na het infuus niet meer naar huis, dus kan je de autorit naar huis, waarin je steeds beroerder wordt, overslaan”, aldus een respondent. De belangrijkste reden om een locatie te kiezen is ‘deskundigheid van zorgverleners’ (59%), gevolgd door ‘behandeld willen worden in een vertrouwde omgeving’ (34%) en ‘zorgen om complicaties’ (32%). Hierbij valt op dat respondenten die bij diagnose jonger zijn, vaker aangeven zorgen om complicaties te hebben dan oudere respondenten. Een respondent geeft aan: “Bepaalde methodes moeten onder deskundigheid vind ik. En in een ziekenhuis is directe zorg aanwezig bij complicaties.”

Bekend maak bemind: patiënt staat open voor keuzevrijheid

Opvallend is dat respondenten vaak kiezen voor locaties waar zij al behandeling met medicijnen (infuus, injectie of katheter) krijgen of kregen. Ook als dat thuis of een gezondheidscentrum was. Bekend maakt dus bemind, zo lijkt het.

Volgens NFK bieden deze cijfers daarom potentie voor de toekomst, waarin niet alleen een toename van het aantal kankerpatiënten wordt verwacht, maar waarbij ook uit oogpunt van kwaliteitsverbetering en doelmatigheid een verdere concentratie van kankerzorg zal plaatsvinden, zoals opgenomen in het Integraal Zorgakkoord.

Locaties voor overige zorg goed beoordeeld

Als het gaat om overige medische zorg (zoals bloedprikken, echo’s of wondzorg), dan krijgt een derde deze zorg buiten het ziekenhuis. 63% bij een gezondheidscentrum (zoals huisartsenpraktijk, buurtpoli, wijkgebouw, prikpoli, diagnostisch centrum) en 22% thuis. De respondenten zijn over deze zorg op deze locaties tevreden (resp. rapportcijfer 8,3 en 8,4). “Bloedprikken en dergelijke kunnen net zo goed buiten het ziekenhuis, als er maar een goede koppeling is tussen de locaties. Scheelt veel reistijd en daarmee kosten”, aldus een respondent. Als alle respondenten in de toekomst zelf zouden kunnen kiezen op welke plek zij overige medische zorg krijgen tijdens of na behandelingen voor kanker, lijkt het ziekenhuis van behandeling de grootste voorkeur te hebben (71%), maar ziet een deel van de respondenten potentie in een gezondheidscentrum (32%). 19% kiest voor thuis. Ook hierbij is de meest genoemde reden deskundigheid van zorgverleners (67%), maar ook ‘geen of minder reistijd’ (37%) en ‘het is een vertrouwde omgeving’ (34%).

Waar het veilig kan, bied patiënt andere locatieopties

Irene Dingemans, belangenbehartiger Kwaliteit van Zorg bij NFK, geeft duiding: “In toenemende mate zal niet meer alle kankerzorg in alle ziekenhuizen plaatsvinden. De kankerzorg wordt hierdoor beter, maar het betekent ook dat mensen mogelijk verder moeten reizen voor het ziekenhuis. Behandeling voor kanker kan een intensief traject zijn met veel ziekenhuisbezoek voor bloedcontroles en toediening van medicijnen. Wij vinden het belangrijk dat dit traject zo patiëntvriendelijk mogelijk wordt georganiseerd, helemaal als reistijden voor een deel van de patiënten langer worden. Onze peiling laat zien dat behandeling of zorg dichter bij huis, zoals thuis of op een zorglocatie in de buurt, een gewenste aanvulling kunnen zijn op de zorg in het ziekenhuis. Kankerpatiënten die hier al ervaring mee hebben, zijn er gemiddeld genomen ook heel tevreden over. Een garantie op veilige en deskundige zorg geldt wel als een belangrijke voorwaarde hierbij. Ook is het noodzakelijk dat de patiëntgegevens, zoals de resultaten van onderzoek, direct inzichtelijk zijn voor patiënten en alle relevante zorgverleners.”

NFK is zich er terdege van bewust dat het realiseren van behandeling en overige zorg bij kanker op locaties buiten het ziekenhuis de nodige uitdagingen qua logistiek, datadeling, financiering en bemensing meebrengt. “Deze uitdagingen komen ziekenhuizen deels al tegen bij het samenwerken in oncologienetwerken. Echter, met het oog op de toekomst, moet het mogelijk zijn dat mensen die worden behandeld voor kanker, op maat kunnen kiezen voor behandeling of onderzoek in het ziekenhuis van behandeling, thuis of op een zorglocatie in de buurt”, aldus Dingemans.

Ervaringen met reiskostenvergoeding voor reizen naar kankerbehandeling

In de peiling heeft NFK patiënten ook gevraagd naar hun ervaring met reiskostenvergoeding voor reizen naar hun kankerbehandeling. Zijn mensen met kanker op de hoogte dat er voor het reizen naar sommige kankerbehandelingen een reiskostenvergoeding bestaat? En wat zijn de ervaringen van mensen met kanker met taxivervoer via de zorgverzekeraar naar hun behandeling? Deze uitkomsten worden op 11 juli gepubliceerd.