Informatie voor werkgevers

Cijfers over kanker, werk en verzuim

• Circa 50.000 mensen in de werkende leeftijd krijgen jaarlijks de diagnose kanker;
• Tussen de 60% en 90% van de werknemers keert binnen een periode van 1,5 jaar terug naar het eigen werk of een andere baan;
• Vooral vermoeidheid, concentratie- en geheugenproblemen spelen parten bij het op een goede manier hervatten van het werk;
• Naast moeizame werkhervatting, hebben mensen met kanker 40% meer kans om werkloos te worden.

Begeleiding van werknemer met kanker

Wanneer je werknemer kanker krijgt, betekent dit dat je als werkgever moet denken aan hoe je het beste samen verder wilt en kunt. Hoe kun je ervoor zorgen dat je werknemer aan het werk blíjft – of later weer aan het werk kan gaan?

In de 'Roadmap Werkkracht bij kanker' staan de stappen die werkgever en werknemer (moeten) zetten, om de werknemer aan het werk te houden en te helpen, als deze persoon kanker krijgt.

Roadmap Werkkracht bij kanker

Vijf tips voor goede begeleiding

Goede begeleiding door de HR-professional of werkgever kan van essentiële meerwaarde zijn om te voorkomen dat de werknemer langer thuis blijft dan nodig. Hieronder (in het kort) 5 tips voor een goede begeleiding bij kanker. De tips zijn tot stand gekomen in samenwerking met Sylvia Bastiaan, HR-adviseur, ervaringsdeskundige en auteur van 'Kanker! Ik heb er mijn buik vol van!'

1. Blijf met elkaar in gesprek

Kanker is heel ingrijpend, maar blijf in gesprek met elkaar. Houd rekening met de ziektefase, zet geen druk maar bied begeleiding en ondersteuning om bij elkaar betrokken te blijven. Stem met elkaar af hoe en wanneer met elkaar gecommuniceerd wordt.

2. Ondersteun leidinggevende en collega’s

Oprechte belangstelling voor de persoon zelf zorgt voor een vertrouwensband. Deze basis is nodig om over en weer te kunnen vertellen waar men tegenaan loopt, zodat mogelijke problemen samen opgelost kunnen worden. De HR-professional of werkgever kan de leidinggevende en collega's ondersteunen om deze band optimaal te houden. Daarnaast deelt de HR-professional of werkgever informatie over de wet en regelgeving bij verzuim en het verzuimbeleid binnen de organisatie.

3. Doorbreek het taboe op de werkvloer

Informatie geven en delen voorkomt dat er zelf invulling wordt gegeven aan het ziektebeeld. Het organiseren van een bijeenkomst over kanker kan het taboe op de werkvloer doorbreken.

4. De juiste expertise

Vaar niet alleen op de wet- en regelgeving bij ziekte maar laat je bijstaan door goede partijen. Zorg als als werkgever of HR-professional ervoor dat je de juiste partijen inschakelt die ervaring hebben met de begeleiding bij kanker. Kies een partij die op de hoogte is van de laatste ontwikkelingen, zodat er naar behoefte ondersteuning kan plaatsvinden en er geen onnodige of verkeerde intervisies worden ingekocht.

5. Stuur op benutbare mogelijkheden

Laat de werknemer zelf meedenken wat wel kan en wat niet. Stuur zo nodig bij, maar laat de werknemer zelf oplossingen aandragen om de eigen regie te ontwikkelen en te stimuleren. Een kleine aanpassing in de werkomgeving kan al een grote verandering zijn om de werknemer duurzaam aan het werk te laten gaan.

Werkhervatting & reïntegratie

Het moment van terugkeer naar werk bepalen werkgever en werknemer samen op basis van wat de werknemer aangeeft te kunnen. Voor mogelijke gevolgen van de behandeling voor het werk of eventuele aanpassingen, kan de input van de bedrijfsarts gevraagd worden. Deze kan ook informatie over de behandeling en behandelduur opvragen bij de behandelend arts of (oncologie)verpleegkundige. Dit kan alleen met toestemming van de medewerker.

Opbouwschema bij kanker

Er is nog weinig tot geen onderzoek gedaan naar welke methode van werkhervatting bij kanker het beste werkt. Op dit moment lijkt het stapsgewijs opbouwen van werk met concrete doelen het beste te werken. Waarbij je als werkgever en werknemer samen een opbouwschema opstelt dat uit een plan A en een plan B bestaat:

• Plan A is ambitieus, waarin de uren redelijk snel worden opgebouwd. Plan B kent een lager tempo;
• Het schema is ook inhoudelijk opbouwend
• Het uitgangspunt is dat de urenopbouw niet sneller gaat dan plan A, maar ook niet langzamer dan plan B;
• Dit maakt het mogelijk om te voorkomen dat er te hard van stapel wordt gelopen of juist een steun in de rug te bieden.

Late gevolgen van kanker op de werkvloer

Sommige gevolgen van kanker(behandelingen) zijn direct merkbaar en gaan na verloop van tijd weer over. Andere worden pas jaren later merkbaar. Deze gevolgen noemen we de 'late gevolgen' van kanker. Er zijn verschillende soorten late gevolgen. In eerste instantie denk je misschien aan de fysieke consequenties, zoals vermoeidheid. Maar kanker heeft vaak net zo goed psychische, sociale en maatschappelijke gevolgen. Deze late gevolgen kunnen ook van invloed zijn op het werk.

Soms zoek je de persoon bij de functie en/of werkzaamheden, maar na kanker is het soms nodig om dit andersom te doen: zoek de functie en/of werkzaamheden bij de persoon. Het is in zo'n geval goed om de situatie op een andere manier te bekijken: wat kan je waardevolle medewerker betekenen in de organisatie. Wanneer je dit op het niveau van werkzaamheden insteekt is dit flexibeler dan op functieniveau.

Voorbeelden van late gevolgen

Voorbeelden late gevolgen die beperkingen op het gebied van werk veroorzaken:

1. Vermoeidheid
2. Verminderde lichamelijke conditie
3. Concentratieproblemen
4. Geheugenproblemen
5. Neuropathie (zenuwpijn)

Bedrijfsarts en kanker

Wanneer blijkt dat een werknemer kanker heeft, komt op een bepaald moment de bedrijfsarts in beeld. Lees de Richtlijn Kanker en Werk, voor het handelen van de bedrijfsarts bij behoud van en terugkeer naar werk.

Bedrijfsartsconsulenten oncologie

Bedrijfsartsen oncologie zijn bedrijfsartsen die gespecialiseerd zijn in kanker en werk. De bedrijfsartsconsulenten oncologie zijn soms werkzaam in een polikliniek, je kunt ze dan rechtstreeks bezoeken. De BACO’s kunnen ook worden ingezet via de leden van de Groep Werk & Kanker.

Kijk op de website van de NVKA (de Nederlandse Vereniging voor Klinische Arbeidsgeneeskunde voor meer informatie over BACO's.

• Artikel over de rol van de BACO bij kanker en werk

Subsidies persoonsgebonden voorzieningen

Verzuim- en reïntegratie(begeleiding) zijn in Nederland geen zorg. Dat betekent dat er geen vergoedingen zijn onder de Ziektekostenverzekering. Kosten voor begeleiding van reïntegratie zijn voor rekening van de werkgever.

Subsidie van UWV voor de inrichting van de organisatie

Voor de inrichting van de organisatie kan bij het UWV subsidie aangevraagd worden voor voorzieningen in de organisatie die niet 'meeneembaar' zijn, zoals een invalidentoilet. Ook kunnen er persoonsgebonden voorzieningen aangevraagd worden bij UWV te vragen, zoals hulpmiddelen (stoel, werkblad, communicatie) en vergoedingen van (aangepast) vervoer.

Als werkgevers verzekerd zijn tegen het risico op een verzuimende werknemer kan de verzekeringsmaatschappij in sommige gevallen bijdragen in de kosten van reïntegratie.

VG protocollen (verzekeringsgeneeskundige protocollen)

Verzekeringsartsen bij het UWV werken met VG protocollen voor het kunnen beoordelen van de functionele mogelijkheden en daarmee de mate waarin iemand arbeidsgeschikt is. Het protocol gaat ook in op herstel. Er zijn er 2 protocollen specifiek gericht op kanker: Darmkanker en Borstkanker. Meer informatie: NVVG.

Tools, links en documenten voor werkgevers

Workshop kanker en werk

Ervaringsdeskundige ambassadeurs van NFK geven workshops aan management, Personeel en Organisatie (P&O) of een andere afdeling. Met informatie over wet- en regelgeving, tips uit eigen ervaring en aandacht voor gesprekstechnieken. Zodat je daarna alle kennis in huis hebt en je medewerker op zijn of haar manier aan het werk kan blijven.

Werknemershandleiding kanker en werk

Video voor werkgevers & HR over kanker en werk