Kanker en werk
Informatie voor werkgevers: zo ondersteun je een medewerker met kanker
Wanneer een medewerker kanker krijgt, verandert er veel. Ook op het werk. Als werkgever wil je betrokken zijn en goed ondersteunen, maar waar begin je? Op deze pagina vind je heldere informatie, praktische tips en doorverwijzingen naar deskundige hulp, zodat jij én je medewerker samen stappen kunnen zetten.
Algemene informatie
Uit de peiling 'Kanker, wat betekent dit voor je werk?' blijkt dat kanker bijna altijd invloed heeft op werk. Veel mensen melden zich (tijdelijk) ziek of werken minder uren. Voor een deel lukt het om afspraken te maken met de werkgever over aangepaste werkzaamheden, maar niet iedereen ervaart begrip of goede begeleiding. Ook financiële zorgen komen regelmatig voor, bijvoorbeeld door inkomensverlies. Goede communicatie en maatwerk zijn nodig om werk en herstel te combineren.
Begeleiding van werknemer met kanker
Krijgt je medewerker kanker, dan is het belangrijk om samen te kijken hoe je op korte én langere termijn kunt doorgaan met werk. Wat is haalbaar? Welke ondersteuning is nodig? En wat als iemand (tijdelijk) wil stoppen met werken?
Gebruik de 'Roadmap Werkkracht bij kanker' als leidraad. Daarin staan de stappen die werkgever en werknemer moeten zetten om werk te behouden of terugkeer mogelijk te maken.
Vijf tips voor goede begeleiding
Goede begeleiding door HR en leidinggevenden kan voorkome ndat iemand langer thuisblijft dan nodig. Deze vijf tips - ontwikkeld samen met HR-adviseur en ervaringsdeskundige Sylvia Bastiaan (auteur van Kanker! Ik heb er mijn buik vol van!), - helpen direct in de praktijk:
| Blijf met elkaar in gesprek | Kanker is heel ingrijpend, maar blijf in gesprek met elkaar. Houd rekening met de ziektefase, zet geen druk maar bied begeleiding en ondersteuning om bij elkaar betrokken te blijven. Stem met elkaar af hoe en wanneer met elkaar gecommuniceerd wordt. |
| Ondersteun leidinggevende en collega’s | Oprechte belangstelling voor de persoon zelf zorgt voor een vertrouwensband. Deze basis is nodig om over en weer te kunnen vertellen waar men tegenaan loopt, zodat mogelijke problemen samen opgelost kunnen worden. De HR-professional of werkgever kan de leidinggevende en collega's ondersteunen om deze band optimaal te houden. Daarnaast deelt de HR-professional of werkgever informatie over de wet en regelgeving bij verzuim en het verzuimbeleid binnen de organisatie. |
| Doorbreek het taboe op de werkvloer | Informatie geven en delen voorkomt dat er zelf invulling wordt gegeven aan het ziektebeeld. Het organiseren van een bijeenkomst over kanker kan het taboe op de werkvloer doorbreken. |
| De juiste expertise | Vaar niet alleen op de wet- en regelgeving bij ziekte maar laat je bijstaan door goede partijen. Zorg als werkgever of HR-professional ervoor dat je de juiste partijen inschakelt die ervaring hebben met de begeleiding bij kanker. Kies een partij die op de hoogte is van de laatste ontwikkelingen, zodat er naar behoefte ondersteuning kan plaatsvinden en er geen onnodige of verkeerde intervisies worden ingekocht. |
| Stuur op benutbare mogelijkheden | Laat de werknemer zelf meedenken wat wel kan en wat niet. Stuur zo nodig bij, maar laat de werknemer zelf oplossingen aandragen om de eigen regie te ontwikkelen en te stimuleren. Een kleine aanpassing in de werkomgeving kan al een grote verandering zijn om de werknemer duurzaam aan het werk te laten gaan. |
Werkhervatting & reïntegratie
Het moment van terugkeer bepaal je samen, op bassi van wat de medewerker aangeeft te kunnen. Voor de gevolgen van de behandeling en mogelijke aanpassingen kan de bedrijfsarts je adviseren. De bedrijfsarts kan, alléén met toestemming van de medewerker, informatie opvragen bij de behandelend arts of (oncologie)verpleegkundige.
Opbouwschema bij kanker
Er is weinig onderzoek naar de 'beste' methode van werkhervatting, maar stapsgewijs opbouwen met concrete doelen werkt in de praktijk vaak goed. Stel samen een opbouwschema op:
- Plan A (ambitieus): uren worden relatief snel opgebouwd;
- Plan B (rustiger): zelfde richting, maar in een lager tempo;
- Inhoudelijke opbouw: de taken groeien mee met de belastbaarheid. Het uitgangspunt is dat de urenopbouw niet sneller gaat dan plan A, maar ook niet langzamer dan plan B. Zo voorkom je dat er te hard van stapel wordt gelopen of dat de opbouw juist stagneert.
Late gevolgen van kanker op de werkvloer
Sommige gevolgen van kanker(behandelingen) zijn direct merkbaar en gaan na verloop van tijd weer over. Andere worden pas jaren later merkbaar: de late gevolgen. Er zijn verschillende soorten late gevolgen. In eerste instantie denk je misschien aan de fysieke consequenties, zoals vermoeidheid. Maar kanker heeft vaak net zo goed psychische, sociale en maatschappelijke gevolgen. Deze late gevolgen kunnen ook van invloed zijn op het werk.
Kijk daarom niet alleen naar de functie, maar vooral naar de persoon en mogelijkheden. Soms past het werk beter als je eerst naar geschikte taken kijkt en pas daarna naar functietitels.
Voorbeelden van late gevolgen die invloed hebben op het werk:
- Vermoeidheid
- Verminderde lichamelijke conditie
- Concentratieproblemen
- Geheugenproblemen
- Neuropathie (zenuwpijn)
Bedrijfsarts en gespecialiseerde begeleiding (BACO)
De bedrijfsarts volgt de Richtlijn Kanker en Werk, bij behoud van en terugkeer naar werk. Daarnaast zijn er bedrijfsartsconsulenten oncologie (BACO's): bedrijfsartsen met extra expertise over kanker en werk. Zij werken soms vanuit een polikliniek (rechtstreeks te benaderen) of zijn inzetbaar via organisaties die gespecialiseerd zijn in werk en kanker.
Meer informatie over BACO's vind je via de NVKA (Nederlandse Vereniging voor Klinische Arbeidsgeneeskunde). Daar lees je ook over de rol van de BACO.
Subsidies en voorzieningen
Verzuim- en re-integratiebegeleiding vallen in Nederland niet onder de zorgverzekering. Kosten voor begeleiding zijn in principe voor rekening van de werkgever.
UWV-voorzieningen
Bij het UWV kun je voorzieningen aanvragen:
- Organisatievoorzieningen die niet 'meeneembaar' zijn (bijv. mindervalidentoilet);
- Persoonsgebonden voorzieningen zoals hulpmiddelen (stoel, werkblad, communicatiemiddelen) of vergoeding van (aangepast) vervoer.
Verzuimverzekering
Ben je verzekerd voor het risico op verzuim? Sommige verzekeraars vergoeden (een deel van) re-integratiekosten.
Verzekeringsgeneeskundige protocollen (VG-protocollen)
Verzekeringsartsen bij het UWV gebruiken VG-protocollen om de functionele mogelijkheden te beoordelen en herstel te duiden. Er zijn onder meer protocollen voor darmkanker en borstkanker. Bekijk voor details de informatie van de NVVG.
Tools, links en documenten voor werkgevers
Workshop kanker en werk
Ervaringsdeskundige ambassadeurs van NFK geven workshops aan management, Personeel en Organisatie (P&O) of een andere afdeling. Met informatie over wet- en regelgeving, tips uit eigen ervaring en aandacht voor gesprekstechnieken. Zodat je daarna alle kennis in huis hebt en je medewerker op zijn of haar manier aan het werk kan blijven.
Werknemershandleiding kanker en werk
Video voor werkgevers & HR over kanker en werk
Tegemoetkoming voor (oud-)werknemers met een werkgerelateerde ziekte
Werknemers kunnen ernstig ziek worden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk – soms pas jaren later. Sinds 2023 is er de Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB): een eenmalige financiële tegemoetkoming voor (ex-)werknemers met een erkende beroepsziekte. Per 1 juli 2025 is de regeling uitgebreid, onder meer met longkanker door silica en neus(bijholte)kanker door houtstof.
Als (voormalig) werkgever hoef je niets te doen voor de aanvraag, maar wijs (ex-)werknemers wél op het bestaan van de TSB. De aanvraag verloopt via het Instituut Slachtoffers Beroepsziekten door Gevaarlijke stoffen (ISBG).
