Aandacht voor werk vanaf de diagnose kanker blijft meer dan ooit nodig

Het leven met en na kanker heeft een enorme persoonlijke, maatschappelijke en financiële impact. Zodra je de diagnose kanker krijgt, staan de gevolgen op het gewone leven niet voorop - laat staan die voor werk. Maar deze effecten kunnen heel groot zijn. Veel kankerpatiënten ondervinden namelijk problemen met het behoud van, de terugkeer naar of het vinden van nieuw werk door hun ziekte. Kanker op je CV helpt niet mee. Met het oog op een snel veranderende arbeidsmarkt door de coronacrisis en de noodzaak tot duurzame inzetbaarheid van de beroepsbevolking moet werk direct vanaf de diagnose worden meegenomen in het zorg- en behandelplan, zodat werkenden optimaal ondersteund worden en zo mee kunnen blijven doen op de arbeidsmarkt én in de samenleving.

Van alle mensen die werken, krijgen er elk jaar 45.000 tot 50.000 te horen dat ze kanker hebben. Door vroegtijdige ontdekking, steeds betere behandelmogelijkheden en vergrijzing van de bevolking wordt de groep mensen die leeft met en na kanker steeds groter. Daarnaast blijven we langer werken, wat ervoor zorgt dat het aantal werkenden met kanker ook stijgt.

Arbeidsparticipatie is voor het behoud van kwaliteit van leven een belangrijke factor: werk is een bron van (financiële) onafhankelijkheid, zingeving en maatschappelijke integratie - en daarmee ook van welzijn en gezondheid. Gezond en passend werk draagt bij aan het herstel. Omgekeerd geldt ook dat verlies van werk leidt tot slechtere gezondheid, slechtere gezondheidsbeleving en hogere medische consumptie.

Uit het Doneer je Ervaring onderzoek “Kanker bij jou of je naaste, wat betekent dit voor je werk?” (2019) blijkt dat kanker en werk echt blijvend aandacht verdiend. Nog steeds krijgen patiënten niet de juiste begeleiding rondom werk. Niet in de zorg, niet bij de bedrijfsarts en niet vanuit de werkgever. En nog steeds raken (ex-)kankerpatiënten hun baan kwijt als gevolg van die ziekte. Doorgaans wordt de procedure voor het opstellen van de probleemanalyse en het plan van aanpak voor de re-integratie uitgesteld tot na het afronden van de behandelingen. Kankerpatiënten lopen op dat moment 2-0 achter, omdat werk pas in zicht komt nadat er al belangrijke beslissingen zijn gemaakt en behandelingen hebben plaatsgevonden die effect hebben op het arbeidsvermogen, inkomen en, in het verlengde daarvan, kwaliteit van leven van de patiënt. Dat kan en moet anders.

Wij willen dat, naast de (medische) behandeling van de ziekte, werk door een expert wordt meegenomen in het zorg- en behandelplan. Dit kan door een klinisch arbeidsgeneeskundige (KAG) in te zetten vanaf de diagnose. De KAG levert arbeids- en bedrijfsgeneeskundig maatwerk per patiënt en begeleidt hem of haar vanaf de behandeling en revalidatie tot op de werkvloer. Bovendien kan de KAG een verbindende rol vervullen tussen de arbeidsgerelateerde zorg vanuit het ziekenhuis naar de reguliere bedrijfsartsen en huisartsenzorg.

Iedere (ex-)kankerpatiënt moet tijdens en na de behandeling zonder enige belemmering mee kunnen doen in onze maatschappij. En daarom moet werk meegenomen worden in het behandel- en herstelplan van de groeiende groep werkenden die jaarlijks geconfronteerd wordt met de diagnose kanker en perspectief wil behouden op een baan.