Jouw manier van leven en kanker, wat is jouw ervaring?

Patiënt heeft behoefte aan gesprek over leefstijl

Zeven op de tien respondenten wilde ten minste één leefstijlonderwerp bespreken met een zorgverlener in het ziekenhuis, en dan vooral beweging, voeding en ontspanning. Echter, de relatie tussen leefstijl en kankerbehandelingen wordt lang niet altijd besproken in het ziekenhuis. Zo gaf 44% aan dat het belang van een gezonde leefstijl bij kankerbehandelingen niet is besproken.

Wens: leefstijl bespreken vóór start behandeling

Van de respondenten die hierover een mening hebben, vinden de meesten dat de arts (63%) of de verpleegkundige (56%) het gesprek over leefstijl moet beginnen.

“Je bent in het begin zo overdonderd door al het nieuws en de afwegingen. Belangrijk dat een arts/verpleegkundige ruimte maakt om leefstijl te bespreken.”

Wat betreft het juiste moment om leefstijl te bespreken, wil de helft van de respondenten die dit wilde bespreken dit vóór de start van de behandeling. Echter, dit gebeurde slechts bij 36% van hen.

Hulp draagt bij aan veranderen leefstijl

Ruim driekwart (77%) van de respondenten heeft geprobeerd iets te doen of te veranderen aan zijn of haar leefstijl bij kanker, wat laat zien dat patiënten bereid zijn hun leefstijl aan te passen. Voeding (57%) en beweging (69%) waren de belangrijkste thema’s. Redenen die worden gegeven zijn de conditie op peil willen houden en op gewicht willen blijven.

De peiling laat zien dat wanneer respondenten hulp of ondersteuning kregen bij beweging, voeding, slaap en ontspanning, zij vaker aangeven dat het is gelukt om iets te doen of te veranderen, dan degenen die geen hulp kregen. Volgens respondenten zorgen aanpassingen in leefstijl ervoor dat de behandeling of het herstel daarvan voorspoediger verloopt

“Ik heb hulp gekregen van een diëtist in het ziekenhuis, omdat ik door de behandeling en bijwerkingen afviel. De diëtist heeft mij tips en adviezen gegeven om op gewicht te blijven zodat ik de behandeling af kon maken.”

Patiënt gaat zelf op zoek naar informatie

Bijna driekwart zoekt zelf naar informatie over één of meerdere leefstijlonderwerpen en dan vooral naar beweging (63%), voeding (59%) en ontspanning (47%). Een kleine meerderheid van de respondenten die informatie vond, had daadwerkelijk iets aan deze informatie. De meest gebruikte bron is kanker.nl, gevolgd door de website of het informatiecentrum van het ziekenhuis.

Reactie NFK

De peiling maakt duidelijk dat het thema leefstijl bij kanker leeft. Belangenbehartiger Zorggerelateerde Prevente, Lieke Visser, zegt: “Het merendeel van de mensen met kanker is geïnteresseerd in het bespreken van bepaalde leefstijlonderwerpen met de zorgprofessional in het ziekenhuis. Wij zien dan ook graag dat zorgprofessionals aandacht hebben voor leefstijl bij (de) kanker(behandeling). We zien dat bij de mensen die hun diagnose in de afgelopen vijf jaar kregen, leefstijl vaker besproken werd, dan bij mensen die eerder gediagnosticeerd zijn. Bij deze groep vond dat gesprek ook vaker plaats tussen diagnose en start van de behandeling. Dit is een positieve ontwikkeling en we hopen dat dit verder doorzet."

Acties

Om aandacht te vragen voor de uitkomsten uit deze peiling, gaat NFK het volgende doen:

• We delen de uitkomsten via een persbericht met de media om maatschappelijke bewustwording over de invloed van leefstijl op kankerbehandeling en kwaliteit van leven te vergroten. We zoeken ook naar mogelijkheden om de resultaten onder de aandacht te brengen bij zorgprofessionals, bijvoorbeeld via vakmedia en congressen.
• We streven naar duidelijke en toegankelijke informatie over leefstijl en kanker, zowel online als via informatiepakketten. Daarnaast is het belangrijk dat patiënten erop worden gewezen dat er hulp beschikbaar is voor verschillende leefstijlonderwerpen, zodat zij weten waar ze terecht kunnen voor ondersteuning.
• We bevorderen dat zorgverleners aandacht hebben voor leefstijl tijdens en na de behandeling van kanker. We pleiten ervoor dat zorgverleners getraind worden in het voeren van leefstijlgesprekken en het doorverwijzen.
• We zetten ons in voor een breed, toegankelijk en betaalbaar aanbod van leefstijlprogramma’s of mogelijkheden om aan je leefstijl te werken binnen het ziekenhuis, zoals leefstijlloketten, leefstijlpolissen en prehabilitatie- en revalidatieprogramma’s. Ook buiten het ziekenhuis moeten er genoeg (oncologische specifieke) mogelijkheden zijn om aan je leefstijl te werken.
• In samenwerking met KWF, IKNL en andere relevante partners dragen we bij aan onderzoek naar de positieve effecten van leefstijl op kanker. Er is nog vaak discussie over de wetenschappelijke onderbouwing van leefstijlinterventies bij kanker, waardoor de toegankelijkheid en betaalbaarheid niet altijd goed geborgd kunnen worden. NFK zal patiëntperspectieven inbrengen en ondersteunen bij het werven van deelnemers voor studies die dit onderzoeken.
• In samenwerking met KWF zet NFK zich in voor het toegankelijker maken van een breed en betrouwbaar zorgaanbod rondom leefstijl. Daarvoor werkt NFK ook samen met de Coalitie Leefstijl in de Zorg, die zich sinds 2023 inzet om leefstijl een integraal onderdeel te maken van de curatieve zorg. Zij vraagt aandacht voor het gewoner en makkelijker maken van leefstijl in de spreekkamer zowel voor patiënten als professionals.

Wie maakten deze peiling?

De vragenlijst is gemaakt door de kankerpatiëntenorganisaties die samenwerken binnen de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Ook andere organisaties dachten mee, zoals Koningin Wilhelmina Fonds (KWF), Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) en Wageningen University (WUR).